از نشست ما (9)
با معذرت دوست های عزیز! پروگرام را که هر هفته برگذار میکردیم ، به خاطری امتحان و رخصتی را به افغانستان سپری کردم ، نتوانستیم این پروگرام را پیش بیبریم خوشبختانه شب گذشته پروگرام های خود را دوباره از حبیب الله خان و امان الله خان آغاز كرديم .
حبیب الله خان !
حبیب الله خان فرزند امیرعبدالرحمن خان در سال 1901 به قدرت رسید. وقتیکه قدرت را بدست گرفت یک ارودی منظم از پدرش میراث مانده بود . وقتیکه قدرت را به دست گرفت زندان های که در زمان پدرش بدون کدام جرم بندی بود آزاد ساخت ، مهاجرین که خارج از کشور بودن تمام شان را به افغانستان دعوت کرد ، قوم های هزاره را از شکنجه های مردم آزاد ساخت و زمین هایشان را که قبلا گرفته بودن برایشان دوباره امر داد که برایشان داده شود .
از کارهای خوبی حبیب الله خان ساختن لیسه حبیبیه ، مکتب حربیه، نشرسراج الاخبار، نشرکتاب سراج التواریخ بوده است .
اما در دوره دوم حکومت اش . امیرحبیب الله مثل پدرش برای افراد خانواده معاش مقررنمود وتبعید شده گان راعفو وبکارهای دولتی بگماشت . و خودش به عیاشی دست زد و مردم هم از حبیب الله خان ناراض شد. امیر حبیب الله خان به تاریخ21 فبروری1919 براثر یک کودتای خانوادگی درهنگام شکاردرلغمان بقتل رسید، قرارزمزمه ها وشایعات نظامیان در همان وقت، محمد نادرخان در این کودتا نقش عمده ای داشته است.
اما به نطری بنده امیر شخص عیاش ودرکاردولتداری بازی گوش وسهل انگاربوده است .
دردوران حکومت اش در حرم سرای عیاشی ، کنیزها خیلی زیادبوده است. و در عین حال کسی که میخواست به دین اسلام مشرف شود برای شان پول میداد... این کارهای خوب وبدی حبیب الله خان.
امان الله خان!
امیرامان الله خان فرزندامیرحبیب الله خان باتوجه به کارنامه های مردم پسندی که داشت، بیشترموردعلاقه روشنفکران وقت قرارگرفت. شاه امان الله خان درسال1919پس ازقتل پدرش درلغمان قدرت رادرکابل بدست گرفت. امان الله خان پس ازقبض قدرت نصرالله خان وبعضی ازمامورین عالی رتبه- به شمول جنرال محمد نادرخان، عضو خانواده مصاحبان- رابازداشت نمود؛ به اینان ظن دست داشتن درقتل پدرش میرفت. نصرالله خان درزندان درگذشت، اما نادرخان آزادگردید.
اما در زمان حکومت اش شاه نظام برده داری راکه جدش عبدالرحمان خان رایج نموده بود، ملغاقرارداد وهزاره های شیعه راازاسارت آزادکرد وبعداً شهروندی افغانستان گذاشت واجازه یافت تامراسم مذهبی خودرادرملاء عام اجراکند. بنابه نوشته فیض محمد کاتب "سیاست های مذکور برای امان الله، احترام وملاحظه خاصی رادرمیان هزاره ها به وجود آورد.
در دوران حکومت اش اولین قانون اساسی را نوشته کرد ، وزارت معارف ، ده ها مکتب را تاسیس کرد آزادی بیان را رشد داد .
برنامه های اصلاح طلبانه وتجدد خواهانه شاه درشرایطی که استعمار خارجی وسران جامعه سنتی و قبیله ای ازمتن آن بیرون می شدند، مورد مخالفت آنها قرار گرفت. بسیاری ازاصلاحات شاه امان الله چون( رفع حجاب زنان، الزام پوشیدن لباس ... فرستادن دختران به خارج از کشوربه خاطر تحصیل، وامثالهم) کم عمق وبه دورازتحمل جامعه آن روزی افغانستان وبه تقلید ازاصلاحات مصطفی کمال (اتاترک) درترکیه ورضاشاه پهلوی درایران اعلام گردیدند.
اشتباه بزرگ کرد یکی نظامنامه ناقلین که این کار تعصب قومی بود و امتیازی برای بعضی پشتون ها قایل شد و همین مشکل اش تا هنوز وجود دارد و هر روز مردم های غریب از این ناحیه رنج میبرد...
اما به نظری بنده شاه امان الله خان کارهای خوبی را انجام داده است اما در یک جامعه سنتی زندگی میکنیم کارهای امان الله خان به مولوی های آن زمان خوب نبوده و حتا از انگلیس ها پول گرفتن و تبلیغات را شروع کردند . اما شاه امان الله عاشق وطن و مردم اش بود نخواست که کسی از دست ایشان کشته شود و این وطن ویران شود خاک را ترک کرد...
بشیراحمد " حیدری"
0 yorum:
Yorum Gönder